η δική μου αίθουσα του θρόνου

Μαμά-Μπαμπάς. Ένα κοκτέιλ που αποτελεί την πρώτη ύλη. Τουλάχιστον, στις περισσότερες περιπτώσεις, διότι πάντα και για όλους υπάρχουν οι εξαιρέσεις.

Για μένα ξέρω ότι είμαι ένα πολύ γερό κράμα και από τους δύο. Η πρώτη μου ύλη είναι πολύ γερή, ανθεκτική, με αρκετές ομοιότητες και μεγάλες διαφορές, ταυτόχρονα.

Το είχα καταλάβει από νωρίς αυτό τον ιδιαίτερο συνδυασμό. Και ήξερα ότι μάλλον θα υπήρχαν στιγμές που θα μου έκανε την ζωή αρκετά δύσκολη (έως πολύ), σε κάποιες περιπτώσεις, αλλά και πολύ εύκολη, σε άλλες.

Σήμερα η μέρα ανήκει δικαιωματικά στον μπαμπά. Στον άνθρωπο που μου έμαθε όσα εκείνος έκανε πράξη.

Τίποτα θεωρητικό. Αξίες, αρχές, προβληματισμούς, ιδέες, αναθεωρήσεις, αναπροσαρμογές, επανεκκινήσεις, όλα μέσα από την ίδια του ζωή, μέσα από τις δικές του επιλογές.

Αυστηρός σε πράγματα όχι συνηθισμένα. Ανοικτός σε θέματα όχι και πολύ αναμενόμενα. Μαζί μου σε αλλαγές, σε νέες αρχές. Λίγο επιφυλακτικός σε όσα κατά καιρούς με κρατάνε στάσιμη.

Αυτός που με έμαθε να λατρεύω και να εκτιμώ το καλό κρασί, «έφτασες στην ηλικία που coca cola στο τραπέζι πλέον όχι». 

Αυτός που με έμαθε η μουσική να γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μου, παίζοντας ώρες ατελείωτες παρτιτούρες με τα άπαντα των Beatles, για αρχή, και να ερωτεύομαι τις «αλλαγές» και να αγαπώ το μπάσο. Α, και να εξασκηθώ στην αποστήθιση χιλιάδων στίχων.

Αυτός που μαζίτου έχω κάνει πολλά ναυτικά μίλια σε ιστιοπλοϊκά στο Αιγαίο, πάντα με «σεβασμό στη θάλασσα» και έχω δει εικόνες που έχουν καταγραφεί για πάντα.

Αυτός που πριν μου ζητηθεί να αποφασίσω κάτι «θα λες “θα το σκεφτώ και θα σας απαντήσω”».

Αυτός που το «σκέψου το λίγο ακόμα και αν τελικά καταλήξεις στην ίδια απόφαση, μαζί σου», ήταν το απόλυτο πράσινο φως.

Αλλά και αυτός που το «δεν συμφωνώ αλλά για ό,τι χρειαστείς, εδώ είμαι», ήταν το δικό μου πράσινο φως, φορώντας ζώνη ασφαλείας γερή όμως.

Οι σχέσεις με τους γονείς δεν είναι στρωμένες με ροδοπέταλα. Είναι όπως όλες ο υπόλοιπες σχέσεις της ζωής. Με τις ευκολίες και τις δυσκολίες. Με τις διαφορές και τις ασυμφωνίες. 

Δεν είναι αλάνθαστοι. Διότι είναι άνθρωποι με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους, τις αδυναμίες τους, τα κολλήματά τους, τις δυσκολίες τους.

Όσο είμαστε μικροί, είναι οι ήρωές μας. Αυτοί που έχουν λύσεις για όλα, απαντήσεις για όλα.

Όσο μεγαλώνουμε, η σχέση γίνεται ισότιμη. Ο σεβασμός, η εκτίμηση είναι  ζητούμενο και από τις δυο πλευρές. 

*Ενηλικίωση νομίζω λέγεται αυτό.

Όσο είμαστε μικροί, τους τοποθετούμε σε έναν πολύ ωραίο εντυπωσιακό θρόνο. 

Όσο μεγαλώνουμε, τους «εκθρονίζουμε» από αυτόν και τους τοποθετούμε σε έναν άλλον, πιο ρεαλιστικό αλλά και πιο σπάνιο. Αυτόν της καρδιάς. Συνειδητά πια. Όχι επειδή είναι η μαμά και ο μπαμπάς. 

Για τον δικό μου μπαμπά, ο θρόνος αυτός του αξίζει δικαιωματικά.

Εδώ και 72 χρόνια που συμπληρώνονται σήμερα. Αισίως.

Και με τι άλλο θα μπορούσα να κλείσω;...

παραμονή αναμονής

Τα Χριστούγεννα είναι ίσως η πιο αγαπημένη εποχή όλου του πλανήτη. Ακόμα και οι πιο περίεργοι, παράξενοι, γκρινιάρηδες, μονίμως κακόκεφοι άνθρωποι, θυμούνται πώς είναι να χαμογελάς.

Κι η παραμονή των  Χριστουγέννων είναι η προετοιμασία για την μεγάλη παραμονή της Πρωτοχρονιάς. 

Περνώντας τόσες μέρες με το στολισμένο δένδρο, μου ήρθε από τώρα η σκέψη για τα δώρα, τον Άγιο Βασίλη κ.λπ. 

Δεν θυμάμαι μέχρι πότε πίστευα στον Άγιο Βασίλη. Ούτε κι αν πίστευα στην πραγματικότητα. Από πολύ νωρίς είχα καταλάβει ότι τα δώρα στο δένδρο τα έβαζε η μαμά, ο μπαμπάς, ο παππούς, η γιαγιά. Ίσως κατόπιν μιας συνεννόησης με τον ειδικό αυτόν "άγιο", (που ως γνωστόν είναι και ξενόφερτος κλπ.) , φυσικά, τα πολύ πρώτα χρόνια της ζωής μου. 

Για αυτό και οι συμφωνίες "αν ήσουν/είσαι/θα είσαι καλό παιδί" δεν έπιαναν τόπο. Για αυτό και δεν γίνονταν. Μα θα μπορούσε ποτέ κανείς να δεσμευτεί για κάτι τέτοιο; Ζωή χωρίς σκανταλιές; Χωρίς μικροζημιές; Καθόλου εφικτό.

Το μεγάλο στοίχημα ήταν να έπαιρνα τα δώρα παρά τις όποιες ατασθαλίες. Παρά τις όποιες αναστατώσεις είχα φέρει όλη την χρονιά. 

Και έτσι γίνονταν τα πράγματα. Άνευ όρων δώρα κι άνευ όρων αγάπη. Κι προφανώς το δώρο μπορούσε να είναι το οτιδήποτε. Για να μην πω ότι το περιτύλιγμα και μόνο, ήταν αρκετό. Λίγη σημασία είχε τί κρυβόταν μέσα.

Βέβαια, μεγαλώνοντας τα πράγματα λίγο άλλαξαν. Το περιτύλιγμα άρχισα να το βλέπω με χαρά μεν, αλλά και λίγο διστακτικά, με φόβο τί μπορεί να κρύβει το περιεχόμενο. Αλλά όχι στα πραγματικά δώρα. Στα άλλα. Αυτά που «λέγονται», «παρουσιάζονται», «αναγγέλονται».

Τα πραγματικά δώρα δίνονται άνευ όρων. Όπως κι η αγάπη.

Υπάρχουν τόσα εκατομμύρια πράγματα με εκατομμύρια όρους στη ζωή, ας υπάρχει και κάτι άνευ. 

Δεν θα μπορούσε να λείπει κι ένα soundtrack, βέβαια. 

Ένα από τα πιο λατρεμένα κλασικά τραγούδια. Ταιριάζει πολύ με το δένδρο, τα δώρα, την αγάπη. Και με ένα ποτήρι κρασί. Και με ένα μελομακάρονο. Έτσι για καλό.

Άνευ όρων πάντα. 

εξάγεται η μνήμη;

Μούσα: κατά το Λεξικόν του Σ. Δ. Βυζαντίου η λέξη προέρχεται (ή έχει την ίδια ρίζα) είτε α) από το ρήμα μάω/μάομαι ή μαίομαι που σημαίνει: «προσπαθώ επιμόνως, επιθυμώ με σφόδραν έφεσιν, κινούμαι με ορμή προς τα εμπρός, ζητώ, ερευνώ, αναζητώ και εν γένει προθυμούμαι», είτε β) από το ουσιαστικό μύθος που σημαίνει, ανάμεσα σε άλλα: «λόγος (προφορικός), ομιλία, συνομιλία, όμως και: διήγηση (ή και αφήγηση)». Επιπλέον σημαίνει: «λόγος ενδιάθετος, σκοπός, λογισμός». Πολύ σπάνια σημαίνει και: «στάσις και θόρυβος» ενώ τις περισσότερες φορές σημαίνει: «την πλαστήν ή αλληγορικήν ή αναφερομένην εις την σκοτεινήν ιστορίαν των αρχαιοτάτων χρόνων διήγησιν».

Μουσείον: ο χώρος που λατρεύονται οι Μούσες. Δηλαδή όλα τα παραπάνω.

Ένα μουσείο δηλώνει σκοπό, επίμονη προσπάθεια, ζήτηση, διερεύνηση, διάθεση. Κυρίως, όμως, δηλώνει αυτό που είναι: μύθος και λόγος, δηλαδή διήγηση αλληγορική (μύθος) και διήγηση αναλογική (επιστήμη).  

Δηλαδή, με λίγα λόγια, το μουσείο είναι μάθηση και μνήμη. 

Μήπως όμως και κάτι παραπάνω από αυτό; 

Ναι. Το μουσείο είναι και κοινωνικές σχέσεις. Έχουν ανθρωπολογικό χαρακτήρα. Οι ανθρωπολόγοι τα ονομάζουν «αρχεία υλικού πολιτισμού» ή «υλική έκφραση του πολιτισμού». 

Τί άλλο είναι το μουσείο;

Είναι και  ένας μαγικός κόσμος. Στην κυριολεξία. Τα αντικείμενα εκεί εκτίθενται σε έναν τρισδιάστατο  χώρο που περιλαμβάνει και το αντικείμενο και τον παρατηρητή/επισκέπτη. Προέρχονται από το παρελθόν και αυτό σημαίνει ότι ο επισκέπτης που τα βιώνει στον τρισδιάστατο χώρο πρέπει με κάποιον τρόπο να διασχίσει ένα φράγμα, ένα όριο μεγαλύτερο ή μικρότερο, περισσότερο ή λιγότερο αποτρεπτικό. Ταυτόχρονα όμως πρέπει να υπερβεί ένα εμπόδιο: τη νεκρή ζώνη ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν και μπει στο ταξίδι του χωροχρόνου.

Αν αυτό δεν είναι μαγεία, τί είναι; 

Δεν υπάρχουν μόνο αρχαιολογικά Μουσεία. Υπάρχουν και Λαογραφικά και Ανθρωπολογικά και Σύγχρονης Τέχνης και Νομισματικά και Κεραμικής και Design  και πολλά ακόμα, αφού καθρεφτίζουν όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας.

Μέχρι και Πολεμικό Μουσείο υπάρχει.

Και φυσικά, υπάρχουν παντού στον κόσμο.

Το εξοργιστικό, άκρως προκλητικό και προσβλητικό νομοσχέδιο «Αναδιοργάνωση του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων και μετονομασία του σε Οργανισμό Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων», που με λίγα λόγια μετατρέπει το πολιτιστικό αγαθό σε προϊόν, και το οποίο παρέχει την δυνατότητα εξαγωγής αρχαίων για 25+25 χρόνια, πέρασε στα ψιλά γράμματα, παρακάμπτοντας την Ελληνική Αρχαιολογική Εταιρεία, Μουσειολόγους, Εθνολόγους και άλλες επιστημονικές ειδικότητες που δουλεύουν για τα μουσεία. 

Η δικαιολογία ότι «από το να μένουν στις αποθήκες γιατί να μην τα κάνουμε εξαγωγή» είναι σχεδόν ανήθικη.

Σας έχω νέα. 

Για τους επιστήμονες (αρχαιολόγους, μουσειολόγους, ανθρωπολόγους κ.λπ.), δεν υπάρχουν άχρηστα αντικείμενα. Είναι όλα σημαντικά.

Επίσης, στις αποθήκες των μουσείων δεν φυλάσσονται τα «άχρηστα» ή τα «περισσευούμενα». 

Όχι. Τα υπάρχοντα στις αποθήκες βγαίνουν και στις αίθουσες, καθότι ως γνωστόν, οι εκθέσεις στα μουσεία ανανεώνονται.

O George Orwell έγραφε πως «αυτός που ελέγχει το παρελθόν ελέγχει και το παρόν, κι αυτός που ελέγχει το παρόν, ελέγχει και το παρελθόν». Το μουσείο είναι κατασκευαστής μνήμης και ιστορίας. Κατασκευαστής πολιτιστικής ταυτότητας.

Τα μουσεία δεν είναι μαυσωλεία. 

Δυστυχώς στο σχολείο ποτέ κανείς δεν μου το είπε αυτό. 

Ευτυχώς το ανακάλυψα μόνη μου.

Το brand name μιας χώρας (για να μιλήσω και με εμπορικούς όρους), οποιασδήποτε χώρας, οποιουδήποτε πολιτισμού, δεν είναι τα ιστορικά αντικείμενα, από μόνα τους. 

Είναι ο σεβασμός που έχουν οι άνθρωποι για αυτά. 

Και σε αυτό, δυστυχώς, έχουμε αποτύχει.

Και επισήμως πλέον.

Με νόμο.

Βιβλιογραφία

Ελεωνόρα Σκουτέρη-Διδασκάλου, Λαογραφικά μουσεία, πολιτισμική ταυτότητα, ιστορική μνήμη

Σ.Δ. Βυζάντιος, Λεξικόν Ελληνικόν (Α΄ έκδ. 1851)

M. Ames, Museums, the Public and Anthropology, 1986

η αριθμητική της ανάγνωσης

Madeline Gins. Αμερικανίδα ποιήτρια, φιλόσοφος και αρχιτέκτονας. Σε ένα από τα αριστουργήματά της, το Word Rain, το 1969, μεταξύ άλλων αναλύει τον μαθηματικό τύπο που κρύβεται πίσω από την λειτουργία της ανάγνωσης, μιας οποιασδήποτε σελίδας που αποτελείται (τυπικά) από 300 λέξεις.

Η ανάγνωση ποτέ δεν ήταν μια απλή υπόθεση.

Ιδού και η απόδειξη:

(από το πρωτότυπο)

P= Page W=Word A=Attention G=a Group of Words

P=300W

P + A = A(G) + 300W - G

In order for P to be read we must have the situation of P - P brought about by A. This would enable us to consider the operation complete and turn the page.

G = 3W

P + A = A (3W) + 300W - 3W

P + A = 3WA = 297W

A = 3WA + 297W - P (P = 300W)

A = AWA - 3W

The operation can continue iff* (*if and only if)

A = A² = A³

(A²) - A = 3WA - 3WA²

iff A³ = A²

then

A³ = A³ (3W - 3W)

100 A³ = 100 A³ (3W-3W)

*100 A³ = A³ (300W-300W) or (P - P)

The Page Has Been Read.

Tom Barman, ποιά είναι η δική σου αριθμητική θεωρία;

ταξίδι-αστραπή στην άλλη άκρη της Γης...

Θυμάμαι την κλασική διαφήμιση τα καλοκαίρια με τον «Εσκιμώο» για την μάρκα με το παρόμοιο όνομα.

Ποτέ δεν την βρήκα πετυχημένη. Περισσότερο με θύμωνε παρά με διασκέδαζε. Ίσως επειδή παρουσίαζε μια καρικατούρα χασκογελούσα, που έπρεπε να φαίνεται «διαφορετική», για να πείσει. Και συνήθως στο κάδρο υπήρχε και άλλος ένας «κανονικός» άνθρωπος, για να γίνει πιο έντονη η διαφορετικότητα.

Τον «Εσκιμώο» τον ξαναβρήκα μπροστά μου σε ένα από τα μαθήματα Λαογραφίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας στο Α.Π.Θ, στα πλαίσια των σπουδών μου στην Αρχαιολογία.

Και τον γνώρισα αρκετά. Και τον βρήκα εξαιρετικά ενδιαφέρουσα περίπτωση. Αυτόν και τον πολιτισμό του, τον χώρο και το περιβάλλον του, όπως και  την τάξη του κόσμου του.

Το Petit Robert, καταρχήν αναφέρει: «Οι Εσκιμώοι, συγγενείς των Αλεούτιων της Σιβηρίας, ξεχωρίζουν για τα μογγολικά τους χαρακτηριστικά, το μικρό ύψος, τα μαύρα σκληρά μαλλιά και τα μικρά τους πόδια και χέρια. Κατοικούν στην αρκτική και υπο-αρκτική ζώνη της Γροιλανδίας, του Καναδά και των ΗΠΑ (Αλάσκα). Ο πληθυσμός τους είναι μόλις 50.000. Οι κυριότερες διάλεκτοι της εσκιμο-αλεούτιας γλώσσας είναι η ίνουπικ και γίουπικ. Κυνηγούν και ψαρεύουν στην τούντρα, που μένει παγωμένη εννιά μήνες. Κατοικούν σε ιγκλού, καλύβια και σκηνές. Είναι ανιμιστές και πιστεύουν στον σαμανισμό. Οι περισσότεροι έχουν εκχριστιανισθεί».

Έχω νέα. 

Καταρχήν οι «Εσκιμώοι» δεν ονομάζονται έτσι. Το πραγματικό τους εθνωνύμιο είναι Ίνουιτ. Τί σημαίνει Ίνουιτ; Σημαίνει «Άνθρωποι» (Ίνουκ σημαίνει το ανθρώπινο ον).

Κατά δεύτερον, οι άνθρωποι αυτοί δεν είναι χαμένοι στα πέρατα του κόσμου (με την έννοια της απομόνωσης και της περιθωριοποίησης). Όχι. Υπάρχει η Νούναβουτ, η αναγνωρισμένη πατρίδα τους στον Καναδά.

Κι άλλα νέα. 

Οι Άνθρωποι λοιπόν αυτοί, οι τόσο «ξένοι» σε εμάς, πιστεύουν πως ο κόσμος δεν υπάρχει αν δεν ανακαλυφθεί, αν δεν φανερωθεί σε αυτούς που προσπαθούν να τον κατακτήσουν με το βλέμμα, με τον λόγο ή με τις πράξεις τους. 

Δηλαδή, σκέφτονται. Ναι.

Άλλη «απορία». Μα πώς μπορούν και ζουν άνθρωποι σε τέτοιο περιβάλλον;

Για τον δυτικό, λεγόμενο, πολιτισμό, που εδώ και αιώνες έχει ταυτίσει το «περιβάλλον» με κάθε λογής καρπούς και ζώα σε ανθισμένους καταπράσινους παραδείσους, το απέραντο κατάλευκο τοπία της Αρκτικής μοιάζει σχεδόν με άρνηση του περιβάλλοντος.

Ακολουθούν συγκλονιστικά νέα.

Τα καλοκαίρια είναι σύντομα, αλλά φέρνουν υπέροχη ανθοφορία της τούντρας και την ανάπτυξη τόσο των μόνιμων όσο και των ημιμόνιμων ζώων που την κατοικούν. Οι χειμώνες είναι ατέλειωτοι, φοβερά κρύοι και επιβαρύνουν πολύ τις ικανότητες των κατοίκων της Αρκτικής για επιβίωση. Στη ζώνη της τούντρας οι θερμοκρασίες κυμαίνονται από 10 έως -60 βαθμούς Κελσίου. 

Το χειμωνιάτικο τοπίο διακόπτεται από τις κινούμενες μορφές ζώων και ανθρώπων και από τα ίγκλου. Η ιδιότητα του πάγου να συγκρατεί στρώματα παγιδευμένου αέρα και να λειτουργεί ως μονωτικό είναι σημαντική και για τους ανθρώπους και για τα ζώα που βρίσκουν καταφύγιο σε κοιλώματα του πάγου ή κάτω από αυτόν.

Την άνοιξη, όμως, εμφανίζονται δροσερά λιβάδια με βρύα και λειχήνες, χόρτα, χαμόδεντρα και θάμνοι με μούρα. 

Ναι, οι Ίνουιτ ξέρουν και τα μούρα.

Οι Άνθρωποι αυτοί ζουν κυριολεκτικά στα όρια της Οικουμένης. Προσάρμοσαν δημιουργικά τον τρόπο ζωής τους στο τραχύ περιβάλλον της Αρκτικής. Δεν προσπάθησαν να κάνουν το αντίστροφο. Αυτό είναι μανία και χαρακτηριστικό των δυτικών ανθρώπων. Των «πολιτισμένων».

Η επικοινωνία τους με τη φύση είναι άμεση και η σχέση τους με αυτήν χαρακτηρίζεται από την μετρημένη ανθρώπινη παρέμβαση στο περιβάλλον. Η φύση ως πραγματικότητα και ως έννοια διατρέχει τον πολιτισμό τους.

Μα έχουν πολιτισμό οι Ίνουιτ;;

Είδηση βόμβα.

Έχουν Μύθους, Αφηγήσεις που απεικονίζονται στα φυλαχτά τους. 

Έχουν Θεωρίες και αντιλήψεις για την ζωή. Πιστεύουν πως η σκέψη βρίσκεται εκτός, έξω από τον άνθρωπο. Η ίδια λέξη σημαίνει σκέψη και έξω, εξωτερικός κόσμος: η σκέψη, η πνοή, η ανάσα, η ψυχή ταυτίζονται με τον αέρα, τον καιρό, τον ουρανό, τον κόσμο, το σύμπαν.

Έχουν Γλώσσα. Ινούκτιτουτ είναι η γλώσσα των Ίνουιτ του Καναδά. Αποτελείται από αρκετές διαλέκτους που συγγενεύουν με άλλες που ομιλούνται στην Βόρεια Αλάσκα και την Γροιλανδία.

Έχουν Ταφικά Έθιμα. Όταν κάποιος πέθαινε, τοποθετούσαν δίπλα στο σώμα του τα σπουδαιότερα σύνεργά του: το έλκηθρο ή το καγιάκ. Σπάνια έσκαβαν τάφους, επειδή ακόμα και το κατακαλόκαιρο, το έδαφος μένει παγωμένο λίγα εκατοστά κάτω από την επιφάνεια. Το καλοκαίρι τύλιγαν το σώμα του νεκρού με δέρματα και το άφηναν πάνω στη γη ή το σκέπαζαν με σωρό από πέτρες. Το χειμώνα παράχωναν τα σώματα στον πάγο. Ο χώρος που καθοριζόταν ως «νεκροταφείου» σήμαινε ταυτόχρονα και την μετακίνηση, έστω μικρή, λίγο παραπέρα για να παραμείνει ο χώρος ιερός και άθικτος.

Έχουν Αρχιτεκτονική. Στα δικά τους μάτια τα ίγκλου είναι σύνθετα, πολύπλοκα, πολυδιάστατα. Αλλάζουν συνεχώς σχήμα, όπως τα σύννεφα στον ουρανό. Το ίγκλου διαιρείται κάθετα σε δύο χώρους: προς τη μεριά της εισόδου το νάτικ, χώρος υποδοχής και τοποθέτησης αντικειμένων και το ίκλικ, χώρος διαμονής, ύπνου, ξεκούρασης. Ενίοτε υπάρχουν και βοηθητικοί χώροι είτε ενσωματωμένοι μέσα στο ίγκλου είτε χτισμένοι ως παραρτήματα.

Και το καλύτερο για το τέλος.

Είναι και χορευτές καταπληκτικοί. Μοιράζονται τις στροφές, μοιράζονται τους ρυθμούς. Ο χορός έχει σαφείς αναφορές στον συμβολισμό του κυνηγιού, αρχίζει με αργό ρυθμό που σιγά σιγά κλιμακώνεται. Εκθέτουν το προσωπικό τους στυλ και την υπεροχή τους «με σεμνότητα, για να μην θίξουν τους άλλους».

Οι Ίνουιτ φτιάχνουν τον κόσμο τους και φτιάχνονται απ’ αυτόν, αφού τον ελευθερώνουν με τον λόγο, όπως ο γλύπτης ελευθερώνει με το κοπίδι από την πέτρα τη ζωή που κρύβεται μέσα της.

«Κρατάει την πέτρα στα χέρια: “Ποιός είσαι;” ρωτάει. “Τί κρύβεται εκεί;”. Και αγγίζοντάς την αναφωνεί: “Α, να την, μια φάλαινα!”. Ήδη κρατάει στα χέρια μια φάλαινα, και είναι η τέχνη αυτών των επιδέξιων χεριών που θα την βοηθήσει να προβάλει μέσα από την ύλη, για να αρχίζει να ζει – ό,τι και αν σημαίνει αυτό».

Η πέτρα που γίνεται φάλαινα δεν είναι πράγμα. Είναι πράξη. Είναι πράξη ζωής, όπως το τραγούδι. 

«Τα τραγούδια είναι σκέψεις. Σκέψεις που βγαίνουν με την ανάσα των ανθρώπων, όταν συγκινούνται από τις μεγάλες δυνάμεις και δεν τους φτάνει πια η συνηθισμένη ομιλία».

Ίσως, για να μην πω σίγουρα, ο ωραιότερος και πιο συγκινητικός ορισμός για το τί σημαίνει τραγούδι. 

Δεν ξέρω αν η διαφήμιση εκείνη παίζεται ακόμα. 

Ξέρω όμως γιατί, τελικά, δεν την βρήκα ποτέ αστεία. Ή έστω, χαριτωμένη.

Βιβλιογραφία:

Boas Franz, The Central Eskimo, 1964

McMillan Alan, Native Peoples and Cultures of Canada, 1995

Williams Stephen, The Inuit Today, 1985

6.12.2008

Από τα απογεύματα που δεν θα ξεχάσω ποτέ.

Γυρνώντας με το αυτοκίνητο και διασχίζοντας την Ακαδημίας.

Ασφυξία από τα δακρυγόνα και μια μυρωδιά θανάτου.

Μέσα σε λίγα λεπτά ακούω από το ραδιόφωνο τί είχε γίνει κάποια ώρα πριν.

Το στομάχι δέθηκε κόμπος και ταυτόχρονα η πρώτη σκέψη «αδύνατον, δεν γίνεται, κάποιο λάθος έχει γίνει, παραπληροφόρηση».

Δυστυχώς όχι. 

Τα «νέα» ήταν μαύρα.

Σαν εκείνο το απόγευμα.

Δεν χρειάζονται άλλα λόγια.

Ο Αλέξης Γρηγορόπουλος άθελά του έγινε ορόσημο για την έναρξη μιας εποχής βίας, ασυδοσίας, κατάχρησης εξουσίας και όλα τα κακά του κόσμου.

.................... 

ΥΓ. Η περιφρούρηση των δικαιωμάτων δεν επιτυγχάνεται με την περιφρούρηση κάποιων χιλιάδων αστυνομικών.. έτσι για την ιστορία..

αντιλεξικό

Τα quotes δεν είναι ζωή. 

Το life training, life coaching δεν είναι ζωή.

Ίσως είναι πολύ καλά βοηθήματα. Ίσως είναι οι πατερίτσες που ενίοτε χρειάζονται για αποκατασταθεί η ισορροπία στα πόδια μας.

Αλλά δεν είναι η ίδια η ζωή.

Ο εγκλεισμός δεν είναι ζωή. Είναι Αντι-ζωή. 

Οι άνθρωποι, το διάβασμα, η μουσική, ο χορός, η ζωγραφική, το θέατρο, τα μουσεία είναι ζωή.

Το διάβασμα, η μουσική, ο χορός και όλα τα παραπάνω χωρίς ανθρώπους γύρω, μόνοι μας, μέσα σε κάποια όσα τετραγωνικά μέτρα, χωρίς να είναι κατ’ επιλογήν, όχι, δεν είναι ζωή.

Είναι πολύ καλά στηρίγματα για να μην καταρρεύσει το κτίριο.

Οι Ήρωες, συνήθως γίνονται ήρωες εκουσίως. Συνήθως.

Υπάρχουν και Αντι-ήρωες; Ναι. Υπάρχουν. 

Και έχουμε γίνει όλοι μας, με το να μην μπορούμε να κάνουμε τίποτα άλλο από το να είμαστε θεατές. Και αυτό έγινε ακουσίως. Δυστυχώς.

Κάθε δυσκολία έχει και την θετική της πλευρά. 

Κάθε τι αρνητικό, κάπου κρύβει έστω και ένα ψήγμα θετικού.

Όμως, ψήγμα. Δείγμα. Δεν αλλάζει την γενική εικόνα. 

Όσα μαγικά και αν δοκιμαστούν, η πραγματική εικόνα είναι σκληρή, αμείλικτη. 

Η αντι-ζωή ίσως να τρέφεται με ψήγματα. Να της είναι αρκετά κάποια «δείγματα», μικρές υποψίες φωτός.

Η πραγματική ζωή όμως είναι άλλο. 

Είναι άσπρο και μαύρο μαζί. Είναι αντιθέσεις, κίνηση, τόλμη, ρίσκο, ελευθερία.

Φως. Και κανείς δεν μπορεί να βαπτίσει το σκοτάδι, φως. 

Ανυπομονώ να ξαναθυμηθώ πώς είναι να περπατάς χωρίς πατερίτσες.

Πώς είναι η ζωή, δηλαδή.

*για να μην πω πώς είναι 10 ολόκληρες νέες ζωές.. Molly Nilsson, τι λες;

η ζωή χωρίς ...

Μάρτιος 2020.

Ο μήνας που σταμάτησε τον χρόνο. Που άλλαξε τα πάντα. Βίαια, αιφνιδιαστικά και καθολικά.

Και ξεκίνησε η αντίστροφη μέτρηση της ελπίδας. Όλα θα επανέλθουν. Ένα μικρό διάλειμμα είναι. Δεν γίνεται να συνεχιστεί για πολύ αυτό. Δεν είναι ζωή αυτή. Αλλά θα είναι για λίγο. 

Νοέμβριος 2020.

Ο μήνας που κλείδωσε τον χρόνο. Που τόλμησε να βγάλει γλώσσα στον Μάρτιο. «Μπορώ και χειρότερα. Και το αποδεικνύω». 

Δεν  θα πω για τα αυτονόητα, όπως π.χ. για το πόσο έχω μισήσει τους αριθμούς αυτήν την περίοδο (ασθενών, διασωληνωμένων και δυστυχώς νεκρών).

Δεν θα πω για τα αυτονόητα, όπως π.χ. για το πόσο σε κενό αέρος νιώθω όπως και όλοι οι άνθρωποι γύρω μου.

Δεν θα πω για τα αυτονόητα, όπως π.χ. για την υπέρμετρη ανησυχία μιας λανθασμένης κίνησης ή μιας παράλειψης που μπορεί να αποβεί μοιραία και εν αγνοία μου για τους συνανθρώπους μου.

Δεν θα πω για τα αυτονόητα, όπως π.χ. για το πόσο πεθαίνω να αγκαλιάσω σφιχτά και να αγκαλιαστώ, να φιλήσω και να φιληθώ, να αγγίξω και να θυμηθώ πώς είναι. Χωρίς φόβο και αγωνία.

B a r.

μερικά από τα αγαπημένα μου... 

Για αυτό θα πω. Για τον χώρο, το σημείο, τον πυρήνα που η ζωή βάζει τα καλά της και σου ανοίγει την πόρτα. Για το σημείο που είναι μαζεμένες όλες οι χαρές.

Άνθρωποι. Γνωστοί και άγνωστοι, που πολύ εύκολα γνωστοί άγνωστοι γίνονται γνωστοί. 

Μουσική. Κάνει την δουλειά της με τον καλύτερο τρόπο. Κινεί τα νήματα όπως κινεί και το σώμα. 

Χορός. Η έκρηξη στον χώρο. Ένα γράμμα και ένας τόνος διαφορά.

Βλέμματα. Διαπερνάνε τοίχους, εμπόδια, θόρυβο.

Γέλια. Ακόμα και μια δυσάρεστη αφήγηση, εκεί παίρνει άλλη διάσταση.

Αγκαλιές. Σίγουρα κάποια στιγμή θα γίνει. Γιατί έτσι. Χωρίς λόγο.

Αν κάτι μου έχει λείψει αφόρητα, λοιπόν, είναι το μπαρ. 

Εκεί που συμβαίνουν όλα όσα είναι απαγορευμένα σήμερα.

Δεν ξέρω αν θα έχει μείνει κάτι ίδιο, ακόμα και όταν επανέλθει μια «κανονικότητα». Μάλλον όχι.

Δεν ξέρω αν οι άνθρωποι θα έχουμε μείνει οι ίδιοι. Μάλλον όχι. 

Αυτό που ξέρω σίγουρα είναι ότι το μπαρ είναι φυσικός μου χώρος. Όπως είναι και το νερό. 

In a bar under the sea. Οι Deus σαν το ήξεραν.

φράσεις χωρίς κλειδιά...

«Ό,τι δεν σε σκοτώνει, σε κάνει πιο δυνατό».

Συνήθως λέγεται μετά από κάτι παρ’ ολίγον καταστροφικό, κάτι που έχει φτάσει στα όρια τις αντοχές, το κουράγιο και την δύναμη.

Και πάντα σκέφτομαι: «Μπορεί να μην με σκότωσε, πρακτικά. Ίσως με σκότωσε εσωτερικά όμως. Να τραβήχτηκε η πρίζα από την μηχανική υποστήριξη που με βοηθούσε να το αντιμετωπίσω, και τώρα απλά να μην έχω δύναμη για τίποτα άλλο. Όχι πιο δυνατό, αλλά αντίθετα, πιο αδύναμο και εξαϋλωμένο από ποτέ με άφησε». Ναι, υπάρχει και αυτή η πιθανότητα. Η εκδήλωση αδυναμίας είναι ίσως μεγαλύτερη δύναμη. 

«Όταν θέλεις κάτι πάρα πολύ, όλο το συμπάν συνωμοτεί για να το αποκτήσεις». 

Συνήθως λέγεται για παρηγοριά σε μια ατελείωτη αναμονή για κάτι. Για κάτι που δεν περνάει από το χέρι μας, για κάτι που είναι στο χέρι κάποιου άλλου. 

Και πάντα σκέφτομαι: «Αν όντως συνέβαινε αυτό, πολύ απλά ο κόσμος θα ήταν ο ιδανικός κόσμος. Όλοι θα είχαν όσα θα ήθελαν, οι επιθυμίες θα εκπληρώνονταν με αυτό το μαγικό ραβδάκι και «αντίο δυστυχία, φτώχεια, μιζέρια, αδικία, πόνε, δεν υπάρχετε, το σύμπαν κάνει τη δουλειά του». Μα αυτή είναι η δουλειά του σύμπαντος; Πόσο εγωκεντρικό (εκτός από σχεδόν παιδικό) είναι όλο αυτό;

«Τέλος καλό, όλα καλά».

Τόσο η αρχή όσο και το τέλος είναι πάντα σημαντικά. Εξ ίσου σημαντικό όμως είναι και το ενδιάμεσο. Σίγουρα όταν τελειώνει ένας εφιάλτης, κάτι δύσκολο, κάτι επίπονο, κάτι που έφερε τα πάνω κάτω στην καρδιά και το μυαλό, είναι κάτι καλό από μόνο του. Όμως ό,τι προηγήθηκε δεν πετάγεται στα σκουπίδια. Δεν το αφήνουμε απλά στην άκρη, ούτε το κουκουλώνουμε. Είναι κομμάτι όλης της διαδικασίας που κάνει ακόμα πιο δυνατό αυτό το «τέλος». Ποτέ δεν μπορεί να είναι όλα καλά, κάτι έγινε πριν. Και αυτό το κάτι και το πριν, όσες προσπάθειες και να γίνουν, θα είναι πάντα εδώ. Για να θυμίζουν το καλό τέλος.

«Ό,τι δεν μπορείς να αποφύγεις, απόλαυσέ το».

Η απόλυτη έκφραση απόγνωσης. 

Η προσπάθεια κι η επιθυμία να αποφύγω κάτι, σημαίνει ότι δεν θέλω να το ζήσω. Δεν θέλω καν να διανοηθώ να περάσει από δίπλα μου κι εγώ από δίπλα του. Είναι αδύνατον να απολαύσω το οτιδήποτε που στην πραγματικότητα δεν θα ήθελα να μου συμβεί. Ίσα ίσα, το κλωτσάω όσο πιο δυνατά γίνεται. Παλεύω με νύχια και με δόντια και αντιστέκομαι όσο δεν πάει. Και τελικά, να το υπομείνω, αν δεν γίνεται αλλιώς; Ίσως. Να προσπαθήσω να το ελέγξω; Ίσως. Να δείξω υπομονή μέχρι να περάσει; Ίσως. Να ευχηθώ να με αφήσει όσο πιο αλώβητη γίνεται; Σίγουρα.

Οι λέξεις είναι ένας μαγικός κόσμος. 

Όταν γίνονται φράσεις, γίνονται πολλοί κόσμοι μαζί. 

Και μέσα σε όλους αυτούς τους κόσμους ο καθένας βρίσκει τον χώρο του και έχει δικαίωμα να τους αντιλαμβάνεται όπως θέλει.

Δεν υπάρχουν αδιαμφισβήτητα λόγια. Κι ίσως εκεί κρύβεται όλη η ουσία των πραγμάτων και της ίδιας της ζωής.

Dear Life, που λέει κι η Molly Nilsson...